Jongeren versterken elkaar
Hebben jongerenparticipatie en peersupport iets gemeen? Zeer zeker! Peer support ís een methode van, voor en door jongeren. Het is een uitgebreid participatiesysteem waarbij de kracht en kennis van jongeren worden ingezet om andere jongeren (peers) te ondersteunen en te versterken (support).
Peers zijn gelijken, leeftijdsgenoten, leefstijlgenoten, medeleerlingen, … Kortom personen die op vele manieren gelijkwaardig zijn en/of in gelijkaardige omstandigheden vertoeven. En dat maakt peer support juist zo krachtig.
Het is iets wat jongeren vaak al onbewust en ongedwongen doen. Bij een vraag of een probleem trekken jongeren in de eerste plaats naar hun leeftijdsgenoten. Dit is logisch, want ze spreken dezelfde ‘taal’ en begrijpen elkaar dus het beste. Jongeren kunnen veel voor elkaar betekenen door hun eigen kennis, inzichten en ervaringen te delen én nemen die ook het beste van elkaar aan.
Intensief, maar krachtig
Het opzetten van een peer-to-peersysteem is erg intensief, maar brengt (op lange termijn) heel wat voordelen met zich mee.
Peer support zet in op preventie. Doordat jongeren elkaar ondersteunen wordt er een veilige en warme omgeving gecreëerd. Je organisatie wordt een plek waar iedereen zich op hun gemak voelt en de angst om uitgelachen, uitgesloten of gepest te worden miniem is. Conflicten, geweld en polarisering worden sneller aangepakt, escaleren minder of nemen in het algemeen af. Het gevoel van gemeenschappelijkheid neemt toe.
Voor jongeren wordt er een plaats gecreëerd waar ze stevig in hun schoenen leren te staan en waar ze kunnen experimenteren met verbondenheid en zelfstandigheid. Een plek waar ze leren luisteren, empathisch denken, ideeën uitwisselen en samenwerken. Een experimenteerruimte waar ze hun talenten leren kennen, verder ontwikkelen maar ook in de verf durven te zetten.
7 vormen van peersupport
Peersupport kan verschillende vormen aannemen. De ene vorm is niet beter dan de andere en creatief omspringen met de verschillende vormen kan en mag zeker!
Als meter/peter ontfermt de peersupporter zich over anderen. De peters/meters fungeren als gastheer en wijzen nieuwe deelnemers de weg in hun organisatie of school. Op deze manier voelen nieuwkomers zich sneller thuis en hebben ze iemand waar ze op kunnen terugvallen voor praktische en sociaal-emotionele zaken.
Vertrouwenspersonen zijn jongeren die een luisterend oor bieden aan andere jongeren. Vertrouwenspersonen staan open voor een babbel en zoeken samen met de betrokkene naar een oplossing. Zij zijn geen hulpverleners, maar ondersteunen vooral vanuit hun jong-zijn.
Een bemiddelaar treedt op als onpartijdige persoon die bemiddelt tussen ruziemakende jongeren. Hun hoofdtaak is het proces tot een oplossing begeleiden. Een bemiddelaar oordeelt niet, geeft geen adviezen en forceert niets. De verantwoordelijkheid voor de oplossing ligt bij de betrokkenen.
Bij peer tutoring ondersteunen jongeren elkaar tijdens het leren. De tutor helpt zijn tutee bij het uitvoeren van studietaken en werkzaamheden. De rol van peer tutor wordt vooral opgenomen binnen de onderwijscontext.
Ook peer mentoring komt voornamelijk voor binnen de schoolmuren. Als peer mentor functioneert een (vaak oudere en ervaren) leerling als begeleider, rolmodel of raadgever voor een andere leerling. Een peer mentor gebruikt hun kennis en ervaring (over een specifiek interessegebied) om een leeftijdsgenoot aan te moedigen, te ondersteunen of te adviseren.
Peer educators geven voorlichting aan peers. Zij zijn rolmodellen die vanuit hun eigen ervaring maatschappelijke thema’s bespreekbaar maken bij andere jongeren. Ze houden leeftijdsgenoten een spiegel voor, breken het gesprek over (taboe)thema’s open en tonen kwetsbaarheid door hun persoonlijke ervaringen te delen.
Een peer coach is een ervaringsgerichte coach die een groep leeftijdsgenoten (coachees) ondersteunt en motiveert bij een bepaalde activiteit.
Voorbeeld: Jaarlijks wordt er een groepje minderjarige Awel vrijwilligers (J-Awel) opgeleid om het forum van Awel te modereren. De J-Awellers keuren berichten van andere jongeren goed en geven soms zelf een reactie.
Bron: Becuwe, H. & Wyns, O. (2018). Oe ist? Hoe peer support het welbevinden van jongeren kan verbeteren en pesten op school kan voorkomen. Nederland: Borgerhoff & Lamberigts.